Zabawka

Drewniane kontra plastikowe: które zabawki są lepsze dla dziecka i środowiska?

Gdy stajemy przed półką sklepową lub przeszukujemy internet w poszukiwaniu idealnej zabawki dla naszego dziecka, często kierujemy się intuicją, wyglądem, ceną albo rekomendacją znajomych. Rzadko jednak zastanawiamy się głębiej – jaki wpływ ma dana zabawka na rozwój naszego dziecka, a także… na środowisko. Coraz częściej dostrzegamy jednak, że to, czym otaczamy nasze dzieci, ma znaczenie nie tylko tu i teraz, ale też w dłuższej perspektywie. Wybór między drewnianą a plastikową zabawką może wydawać się drobnostką, ale w rzeczywistości dotyka tematów wychowania, bezpieczeństwa, jakości i odpowiedzialności. Dlatego warto się nad tym zastanowić wspólnie.

Drewniane zabawki – powrót do korzeni?

Drewniane zabawki od kilku lat przeżywają renesans. Kojarzą nam się z naturalnością, prostotą i trwałością. Są przyjemne w dotyku, ciepłe, estetyczne i – co równie ważne – często bardziej ekologiczne. Drewno jako materiał jest biodegradowalne, odnawialne i, jeśli pochodzi z odpowiedzialnych źródeł, ma zdecydowanie mniejszy ślad węglowy niż plastik. To nie tylko ukłon w stronę środowiska, ale też sposób na uczenie dziecka szacunku do rzeczy i natury.

Z naszego doświadczenia wynika, że drewniane zabawki mają też pewien „uspokajający” charakter – są mniej krzykliwe, nie migają, nie grają, nie wibrują, a tym samym pozwalają dziecku skupić się na samej zabawie, nie na bodźcach z zewnątrz. To właśnie dlatego są tak często obecne w pedagogikach alternatywnych, takich jak Montessori czy Waldorf.

Plastikowe zabawki – zło konieczne czy funkcjonalna alternatywa?

Nie demonizujmy jednak plastiku – bo choć bywa nadmiernie obecny i tanio produkowany, potrafi też oferować to, czego drewno nie zawsze może. Plastikowe zabawki są często lżejsze, łatwiejsze w czyszczeniu, tańsze i bardziej zróżnicowane pod względem funkcji. W przypadku zabawek interaktywnych, które świecą, mówią czy odtwarzają dźwięki, drewno zwyczajnie przegrywa.

Co więcej, wiele renomowanych firm produkuje plastikowe zabawki z zachowaniem najwyższych standardów bezpieczeństwa, stosując tworzywa wolne od BPA czy ftalanów. Plastik, choć kontrowersyjny jako materiał, może więc – przy odpowiedniej kontroli – służyć dzieciom bez szkody dla ich zdrowia.

Problem pojawia się jednak wtedy, gdy plastikowych zabawek mamy zbyt wiele, gdy są kiepskiej jakości, szybko się psują, a ich produkcja i utylizacja obciąża środowisko. Wtedy rzeczywiście warto się zastanowić, czy każda z nich jest dziecku naprawdę potrzebna.

Co z rozwojem dziecka – które zabawki wspierają go lepiej?

Z perspektywy rozwojowej, ani materiał sam w sobie nie czyni zabawki dobrą lub złą. Liczy się to, jaką rolę pełni w zabawie. Drewniane zabawki często są bardziej otwarte w interpretacji – klocek może być domkiem, samochodem, bohaterem historii. Pobudzają wyobraźnię i uczą kreatywnego myślenia. Plastikowe, zwłaszcza te bardziej „gotowe”, prowadzą dziecko przez zabawę krok po kroku – co bywa pomocne, ale też może ograniczać swobodę myślenia.

Dlatego idealnym rozwiązaniem wydaje się równowaga – drewniane zabawki do swobodnej zabawy, konstruowania i eksplorowania, oraz plastikowe – tam, gdzie technologia wnosi coś wartościowego (np. zabawki STEM, interaktywne książeczki czy zestawy edukacyjne).

A co z ekologią?

Nie sposób uciec od tematu środowiska. Wiemy już, że drewno biodegraduje się szybciej, jest odnawialne i – w odpowiednich warunkach – ekologiczne. Z kolei plastik, choć trwały, może zalegać w środowisku setki lat. Jednak i tu sprawa nie jest czarno-biała: jeśli plastikowa zabawka przetrwa lata, posłuży kilkorgu dzieciom i nie wyląduje po dwóch tygodniach w koszu, może być bardziej „ekologiczna” niż tania, niecertyfikowana drewniana zabawka z Chin.

Ważne jest więc nie tylko z czego, ale też jak i dlaczego dana zabawka została wyprodukowana. Kupujmy świadomie, kierując się jakością, a nie ilością. Mniej znaczy więcej – także w kontekście ochrony środowiska.

Podsumowanie: Świadomy wybór to najlepszy wybór

Nie musimy wybierać między drewnem a plastikiem jak między dobrem a złem. Klucz tkwi w świadomym podejściu – w rozumieniu, co dana zabawka wnosi do życia dziecka, jak długo posłuży i jaki ślad zostawi po sobie. W świecie pełnym nadmiaru, warto szukać równowagi, minimalizmu i jakości – nie tylko dla dobra naszych dzieci, ale także dla świata, który im zostawimy.

Zabawki to przecież coś więcej niż tylko przedmioty. To narzędzia do poznawania świata, do budowania relacji, do rozwijania wyobraźni. Niech będą wybierane z miłością, troską i mądrością – bez względu na to, z czego są zrobione.

Zabawki retro – powrót klasyki lat 80. i 90. do dziecięcych pokojówZabawki STEM: jak rozwijać pasję do nauki już od przedszkola?